Nefes Yayınevi'nin alt markası olan Tuti Kitap'ın yeni çıkan eseri Yeni Amerika'nın dünyaca ünlü yazarı Richard Haas, Tüyap Kitap Fuarı Karadeniz Salonu'nda 8 Kasım Cumartesi günü 16.45-17.45 saatleri arasında, söyleşi ve imza programı için ülkemize geliyor.

Dış Politika İçeride Başlar

“ABD’nin küresel liderliğini sarsan en önemli tehditler ülke sınırları dışından değil, içeriden gelmektedir.”

ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Dış İlişkiler Konseyi (CFR - Council on Foreign Relations) Başkanı Richard N. Haass’ın “Yeni Amerika-Dış Politika İçeride Başlar” adlı kitabının verdiği bu çok önemli mesaj, mesajın kendisi kadar zamanlaması itibariyle de bir vizyonu ifade etmektedir.


Haass’a göre “yükselen değer Çin, iklim değişiklikleri, terörizm, nükleer güç sahibi İran, çalkantılı Orta Doğu ve sorumsuz davranan Kuzey Kore”, etkileri itibariyle ciddi birer küresel gücü ifade etmelerinin yanı sıra ABD’nin alışılmış küresel liderliğini de en çok tehdit eden unsurlardır. Fakat ABD’nin ulusal güvenliğini ve refahını tehdit eden asli unsurlar ise büyüyen bütçe açığı ve devasa borçlanma, parçalanmış altyapı hizmetleri, ‘ikinci sınıf’ kalitedeki okullar ve geçerliliğini yitirmiş bir göçmen kabul sistemi ile yürüyen bir ABD’nin varlığıdır.

Bu kitap, ‘Küresel Güç’ün artık tek ülkenin hâkimiyetinden çıkıp daha geniş alanlara yayıldığı yeni bir 21. yüzyılı tanımlıyor. Küreselleşme, devrimsel teknolojiler, eski güçlerin tekrar güçlenmesi ve yeni güçlerin gerilemesi ABD’nin tartışmasız üstünlüğüne dayanan ‘kutupsuz’ bir dünyaya yol açtı. Ama buradan net bir Amerikan egemenliği de çıkmadı.

ABD’ye doğrudan tehdit oluşturabilecek büyük bir rakip çıkmadığı için buna, “Dünya bu vakte kadar nispeten merhametli davrandı” da diyebiliriz. Peki bu stratejik hataya ne zaman bir son verilecek

Haass’a göre bu hataya son vermenin yolu, büyük ölçüde ABD’nin evini bir düzene sokabilmesinden geçiyor. Haass işte tam burada, yeni bir ‘Amerikan Dış Politikası’nı tartışıyor: Restorasyon. ABD’nin, ekonomik temellerini restore etmeye odaklanmış bir ülke olması yeni bir doktrinin doğmasını sağlayabilir: ABD yurtdışında Orta Doğu’yu askerî bir güçle yeniden yapılandırma çabasından kendini alıkoyabilirdi. Bunun yerine Asya’daki güç dengesini sürdürmeye odaklanabilir, Kuzey Amerika’da kendisine yetecek kadar enerjiyi ve ekonomik entegrasyonu teşvik edebilir ve böylece küresel rekabete daha derli toplu bir cevap verebilirdi.

Haass, ABD’nin içeride uygulamasını gerekli gördüğü düzeni, yurtdışında uyguladığı sömürü düzeni üzerinden tartışıyor. Yeni Amerika-Dış Politika İçeride Başlar, ABD’nin dünyaya tekrar liderlik edebilmesi için gücünü, etkisini ve kabiliyetini tekrar devreye sokabilecek -zamanının ötesinde- bir vizyon ortaya koyuyor.

ABDULLAH GÜL: 2013’teki BM toplantısına gittiğimde biraz vakit bulup New York’ta kitapçıları dolaşırken aldığım kitaplardan birisi Dış Politika İçeride Başlar oldu. Richard Haass’ın 2013’te yayımlanan bu kitabı, ABD’nin, küresel gücünün devam etmesi için evine tekrar çeki düzen vermesi gerektiğini ve evinde bazı köklü reformları yapması gerektiğini gayet öz bir şekilde anlatıyor. Arkadaşlarım bilirler, çok sık verdiğim bir örnek vardır. Bizim de dost ülkelerin de herkesin evini düzene koyma zamanının geldiğini ve kim evini düzene koyarsa onun güçlü olacağını hep söylerim. Hatta şu misali çok veririm: Avrupa’da dünya çapında değerli birçok devlet adamının, evleri kargaşa içinde olduğu için dışarıda gezecek halleri olmaz. Çünkü yapacak bir şeyi yok adamcağızın. Bu bizim de siyasi tarihimizde olmuştur. Türkiye’nin çok köklü ekonomik krizler ve karmaşa yaşadığı, içeride hiçbir istikrarın olmadığı dönemde ne Dışişleri Bakanı ne Başbakan ne Cumhurbaşkanı -istediği kadar değerli olsun- yapabilecekleri şey çok sınırlıdır. O bakımdan bu konuları dikkatli bir şekilde incelemek gerçekten çok önemli ve bu nedenle bir ülkenin demokrasisi, özgürlükler ve hukukun üstünlüğü alanlarında en yüksek standartlara ulaşması ve bunu tamamlayan güçlü ve gelişen ekonomisinin olması çok büyük bir önem taşımaktadır. Aslında bütün bunların hepsine siz diplomatlar ‘yumuşak güç’ diyorsunuz. Dolayısıyla hangi ülkenin yumuşak gücü çoksa itibarı da dışarıdaki algılanması da o şekilde pozitif olmuştur. Kendi evine çeki düzen vermek olarak özetlediğim bu gerçeğe her zaman çok önem verdim.

Dr. Richard Nathan Haass kimdir?

Dr. Richard N. Haass, Temmuz 2003’den beri ABD’nin en saygın ve köklü dış politika kurumlarından olan Dış İlişkiler Konseyi (Council on Foreign Relations) Başkanlığı görevini yürütmektedir. 2001 ile 2003 yılları arasında ABD Dışişleri Bakanlığı’nda Politika Planlama Direktörlüğü yaptığı sırada, eş zamanlı olarak Dışişleri Bakanı Colin Powell’ın Baş Danışmanlığı görevini de sürdürmüştür. ABD Senatosu tarafından verilen büyükelçi unvanına sahip olan Dr. Haass, ABD’nin Afganistan’ın geleceğine yönelik politikalarının hazırlanmasında koordinatör olarak çalışmış, Kuzey İrlanda’nın barış sürecinde de elçi olarak görev yapmıştır. Başarılı çalışmaları sonucunda Dışişleri Bakanlığı’nın Onur Ödülüne layık görülmüştür. Dr. Haass’ın Dışişleri’nin dışında da kapsamlı bir hükümet deneyimi bulunmaktadır. 1989 ile 1993 yılları arasında Başkan George H. W. Bush’ un özel asistanlığını yapmış ve Milli Güvenlik Kurulu’nda kıdemli direktörlük görevini üstlenmiştir. 11 tanesi Amerika’nın dış politikası üzerine, bir tanesi de yönetim alanında olmak üzere toplam 12 kitabı yayımlanmıştır. New York’ta yaşayan Dr. Haass, çeşitli üniversite ve kurumlarda aktif olarak çalışmalar yapmaktadır.

Kaynak: Anadolu Ajansı

Editör: TE Bilisim