Bizans Tarihi ve Uygarlığı Merkezi’nden Cécile Morrisson yönetiminde yürütülen Bizans Dünyası başlıklı eşsiz çalışmanın üçüncü ve son cildi, Ayrıntı Yayınları’ndan çıktı! Angeliki Laiou ve Cécile Morrisson imzasını taşıyan Bizans İmparatorluğu ve Komşuları (1204-1453), önceki iki cildin ardından, Doğu Roma veya tarihçilerin sonradan yakıştırdığı isimle “Bizans” İmparatorluğu’nun son dönemini ele alıyor. 1204’te Haçlılar’ın Konstantinopolis’i ele geçirmesinden 1453’te şehrin Türklere teslim olmasına kadarki tarih aralığını kapsayan kitap, parçalanmış toprakların tarihini Türkler de dahil tüm bileşenleriyle anlatıyor.
Ayrıntı Yayınları’nın Tarih dizisi kapsamında üç cilt halinde yayımlanan Bizans Dünyası adlı çalışma, farklı disiplinlerden çok sayıda uzmanın katkısıyla ortaya konulan bilimsel sentez sayesinde Bizans dünyasının siyasi, askeri, dini, kültürel, iktisadi ve toplumsal tarihini yeniden gözden geçirme imkânı sağlıyor. Daha önce Doğu Roma İmparatorluğu (330-641) adlı ilk ve Bizans İmparatorluğu (641-1204) adlı ikinci ciltleri yayımlanan çalışmanın Angeliki Laiou ve Cécile Morrisson tarafından hazırlanan üçüncü ve son cildi Bizans İmparatorluğu ve Komşuları (1204-1453) başlığıyla raflarda yerini aldı.
1204: Haçlılar Konstantinopolis’i ele geçirir; 1453: Şehir, Türklere teslim olur. Bizans Dünyası’nın bu üçüncü ve son cildi işte bu iki önemli tarih aralığını kapsıyor. Doğu Roma İmparatorluğu’nun çöküşü, ileri üssü Trabzon ve komşuları Sırplar ve Bulgarların yanı sıra, IV. Haçlı Seferi sonucunda topraklarına yerleşen Latinler ile birlikte yeniden biçimleniyor. Parçalanmış toprakların tarihi Türkler de dahil tüm bileşenleriyle anlatılıyor. Bu dönemde küçük bir devlete dönüşen XII. yüzyılın eski büyük gücünün, önce Anadolu’da sonra da Kuzey Yunanistan’da topraklarını kaybetmesine ve 1373’ten itibaren Osmanlı sultanına tabi hale gelmesine tanıklık ediyoruz. Konstantinopolis ve Peloponez’e indirgenmiş olan bu devletin varlığını sürdürüp sürdüremeyeceği, çoğu bertaraf edilen Haçlı Seferlerinden çok, sultanın iradesine ve Cenova ile Venedik’in çıkar amaçlı desteklerine bağlı kalmıştır. İmparatorlar tarafından Lyon (1274) ve Floransa’da (1439) onaylanan Ortodoks ve Latin Kiliselerinin Birliği, Ortodoksların çoğunluğu tarafından reddedilmiş, hiçbir etkisi olmamıştır. Patriğin otoritesi kesin olarak imparatorunkini yenmiştir. Ancak devletin, Kara Veba ve toplumsal gerilimleri de beraberinde getiren XIV. yüzyıl ekonomik durgunluğuyla iyiden iyiye zayıflaması, bazılarının refahıyla çelişiyordu. Zira tuhaf bir şekilde Bizans, Batı’nın ekonomik, sanatsal ve kültürel gelişimine katılmıştı. Hatta bu gelişimi sağlamıştır: Teknikleri (ipek, cam) oraya nakledilmiş, entelektüelleri Grek mirasını yeniden keşfetmekle kalmamış, hümanistlere de aktarmış ve sanatçıları, Trecento İtalyan resmini etkilemiştir. Bununla birlikte, IV. Haçlı Seferi’nin travması bütünleşmeyi engellemiştir. Angeliki Laiou (1941-2008), Harvard Üniversitesi profesörü, tanınmış tarihçi, Bizans toplumu ve ekonomisi uzmanıdır. Ölümü nedeniyle başladığı bu cildi tamamlayamamış, derleme CNRS’te emekli araştırma direktörü, iktisat ve para tarihçisi, birçok eser sahibi Cécile Morrisson’a emanet edilmiştir. Ele alınan ülkeler konusunda yetkin dokuz farklı yazar (Bulgar, Fransız, Yunanlı ve Sırp) bu esere katkıda bulunmuştur.
Dr. Aslı Bilge’nin Fransızcadan dilimize çevirdiği Bizans Dünyası: Bizans İmparatorluğu ve Komşuları (1204-1453), raflarda ve internet satış sitelerinde!
ANGELIKI LAIOU HAKKINDA
Angeliki Laiou (1941-2008), Yunan/Amerikalı bir Bizans uzmanı ve siyasetçidir. Pontus kökenli bir aileden olan Laiou, 1981 yılından ölümüne dek Harvard’da Dumbarton Oaks Bizans Araştırmaları profesörü olarak görev yaptı. 1985-88 arasında Harvard Tarih Bölümü başkanlığını yürüttü. Dumbarton Oaks Araştırma Kütüphanesi ve Koleksiyonu’nu yönetti. Peasant society in the late Byzantine Empire, The Byzantine Economy, The role of women in Byzantine society eserlerinden bazılarıdır. Laiou kısa bir süre Yunan parlamentosunda PASOK milletvekili olarak da görev yapmıştır.
CÉCILE MORRISSON HAKKINDA
Cécile Morrisson, (1940) Fransız tarihçi ve nümismattır. Bizans dünyasında para, finans ve iktisat tarihi üzerine uzmanlaşmıştır. Académie des Inscriptions et Belles Lettres, Medieval Society of America ve Atina Akademisi üyesidir. Fransız Ulusal Kütüphanesi’nin paralar, madalyalar ve antikalar bölümünün 1988-1990 arasında yöneticiliğini yapmış, uluslararası Nümizmatik Komisyonu’nun başkanlık görevini yürütmüş (1991-1997) ve Bizans Tarihi ve Medeniyeti Merkezi (Collège de France-CNRS) direktörlük görevi yapmıştır. Légion d’Honneur de dahil birçok ödülü olan Morrisson, Fransa’nın en önemli Bizans tarihi uzmanlarından biridir. Eserleri arasında Hommes et richesses dans l’Empire byzantin, Byzance et sa monnaie: IVe-XVe siècle: Précis de numismatique byzantine, Trade and Markets in Byzantium vardır.
