Okuma kültürünü desteklemeye çalışan STK’lere, aktivistlere ve gönüllülere destek vererek Türkiye ve Avrupa’daki iyi örnekleri Türkiye geneline yaymayı hedefleyen OKUYAY Platformu’nun desteklediği “Sıradışı Meydan Okumalar” projesi tamamlandı. Yazar ve akademisyen Nilay Yılmaz’ın koordinatörlüğünü ve içerik danışmanlığını yaptığı “Sıradışı Meydan Okumalar” her yaştan okuru yaratıcı, eleştirel ve tasarım odaklı düşünmenin vurgulandığı sıradışı bir okuma yöntemiyle buluşturdu. Proje, okurların kitapla etkileşimini eğlenceli yollarla güçlendiren, edebiyatı fotoğraf sanatıyla buluşturan ve metinlerarası düşünme becerilerini geliştiren “görsel okuma” biçimiyle buluşmalarını sağladı. Kitapların bu yöntemle okunmasını yaygınlaştırmayı amaçlayan “Sıradışı Meydan Okumalar” projesi 7 yaş üstü çocuklar, gençler, aileler, eğitimciler ve kütüphanecilere yönelik olarak hayata geçirildi.
T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı tarafından yürütülmekte olan Ortaklıklar ve Ağlar Hibe Programı kapsamında hibe almaya hak kazanan, Türkiye Yayıncılar Birliği’nin OKUYAY Platformu (Okuma Kültürünü Yaygınlaştırma Platformu), ülkemizde okuma kültürüne yönelik bugüne kadar yapılan en kapsamlı projelerden biri. OKUYAY Platformu Ankara, İstanbul, Adana ve Konya olmak üzere 4 ilde toplam 6 pilot proje uygulanmasına destek oldu. Desteklenen pilot projelerle, okuma kültürünü yaygınlaştırmanın yanı sıra bu alanda çalışan sivil toplum örgütlerinin ve sivil inisiyatiflerin kapasite artırımına katkı sağlanması; diğer sivil toplum örgütlerine ilham ve güç vermesi; yerelde bu tür girişimlerin artması hedeflendi.
OKUYAY Platformu’nun desteklediği projelerden biri olan “Sıradışı Meydan Okumalar” kapsamındaki “En’ler Buluşması”na katılan okurlar her hafta bir kitap seçtiler. Yazarın öyküsünde anlattığı bir düşünceyi ve bu düşüncenin yarattığı duyguları doğrudan ya da dolaylı yollardan simgeleyen nesneler, renkler ve hareketler belirleyen okurlar, bunları birbirleriyle ilişkilendirerek görsel bir kompozisyon oluşturdular, anlatılarının fotoğrafını çektiler ve tasarımlarını anlatan bir yazı yazdılar. Görsel anlatılar her hafta jüri üyeleri tarafından değerlendirildi; sonunda 15 haftanın finalistleri belirlendi. Proje kapsamında Instagram’da her hafta farklı bir kitap oyunu da oynandı. Okurlar bireysel, ailece ya da sınıf arkadaşlarıyla birlikte kitap oyunlarına katıldı, görsel anlatılarını sosyal medya paylaşarak birine meydan okudular. Projenin atölye ayağında ise 33 çevrimiçi atölye gerçekleştirildi. Bu atölyelerde kitaplar sıradışı okuma yöntemleriyle, disiplinlerarası ve metinlerarası etkileşim içinde okundu.
15 Temmuz-25 Ekim 2020 tarihleri arasında hayata geçirilen “Sıradışı Meydan Okumalar” projesi boyunca Instagram’da 4114 takipçi sıradışı oyunları ve meydan okumaları takip etti. Çevrimiçi atölyelere her yaştan 1824 okur katıldı; 1203 eğitimciyle birebir sıradışı okuma uygulamaları yapıldı, görsel okuma yöntemi ve değerlendirme ölçeği okullarda yaygınlaştırıldı. 70 gönüllüsü olan projenin sıradışı okuma buluşmaları gönüllü grubu içinde de ayrıca sürdürüldü. 6 ay boyunca kapalı grup etkileşimi içinde gönüllülerle sıradışı okuma eğitimleri, uygulama çalışmaları ve paylaşımları yapıldı.
“Sıradışı Meydan Okumalar” projesi 17 Kasım 2020’de IGTV’de yapılan canlı yayınla sonlandırıldı. Projenin tanıtım videosu, “En’ler Buluşması” finalistlerinin yer aldığı poster ve projenin e-kitapçığı Aralık 2020’de projenin internet sayfasında erişime açılacak. “En’ler Buluşması”na ve sosyal medyadaki kitap oyunlarına katılan okurların sıradışı okuma tasarımları yer alacağı kitapçıkta ayrıca ailelere, eğitimcilere ve kütüphanecilere sıradışı okuma yaklaşımı, örnek uygulamalarla anlatılacak.
Sıradışı okuma atölyeleri kapsamında çocuk, aile, eğitimci ve kütüphaneci buluşmaları 2021‘de de devam edecek olan “Sıradışı Meydan Okumalar” projesinin tanıtım videosuna YouTube’dan erişilebilir. Eğitimcilerin, kütüphanecilerin ve ailelerin bu okuma yöntemini evde, kütüphanede ve sınıfta kullanmalarına yönelik görsel okuma malzemeleri ve kitaplarla ilgili etkinlik içerikleri, proje gönüllüleri tarafından hazırlanacak. STK’larla ve müzelerle işbirliği içinde ortak çalışmalar yapılarak yaratıcı düşünme ve görsel okuma yaklaşımının yaygınlaşmasına yönelik çalışmalar önümüzdeki yıl da gönüllüler tarafından sürdürülecek.
OKUYAY PLATFORMU HAKKINDA
OKUYAY-Okuma Kültürünü Yaygınlaştırma Platformu, ülkemizde okuma kültürünün yaygınlaştırılmasını çalışma konularından biri haline getiren Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından, T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı’nın yürüttüğü Sivil Toplum Sektörünün Ortaklıklar ve Ağlar Hibe Programı kapsamında alınan hibeyle kuruldu. OKUYAY Platformu, okuma kültürünü desteklemeye çalışan STK’lere, aktivistlere, gönüllülere destek vererek Türkiye ve Avrupa’daki iyi örnekleri Türkiye geneline yaymayı hedefliyor.
Çalışmalarını, Türk Kütüphanecileri Derneği (TKD), Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV), Kadıköy Belediyesi ve Kingston Üniversitesi (Birleşik Krallık) ortaklığıyla gerçekleştirecek olan OKUYAY Platformu; okuma kültürünü yaygınlaştırmak için Türkiye’nin seçilecek 4 bölgesinde çocukları, ebeveynleri, öğretmenleri, kamu kuruluşlarını, kütüphaneleri ve sivil toplumu, yayıncılık paydaşlarıyla bir araya getirerek pilot uygulamalar yapacak. Proje sonunda hazırlanacak olan “Okuma Kültürünü Geliştirmeye Yardımcı Kılavuz”un ise bu alanda önemli bir başvuru kaynağı olması ön görülüyor.
